4-3-3, 4-3-3 of 3-4-3?

De afgelopen tijd heb ik een aantal discussies gehad met andere Ajacieden over het te spelen systeem van Ajax, en voetbal in het algemeen.
Laat ik beginnen te zeggen dat ik van controle en van exceptionele kwaliteiten houd. Ik vind het prachtig wanneer Lance Armstrong de concurrentie verpletterd en 2 minuten pakt op Alpe D'Huez (2001), ik vind het schitterend om een ongrijpbare Michael Jordan te zien en ik vind het fantastisch wanneer Barcelona een tegenstander helemaal weg tikt en met 5-0 wint. Sterker nog, als het 3-0 staat vind ik het vaak mooier om naar een positiespel te kijken waarbij de tegenstander minutenlang niet aan de bal komt dan naar een doelpunt. In die zin ben ik dus een control freak. De tegenstander mag geen enkele illusie hebben om een eventueel resultaat te halen.

Dit gezegd hebbende, hoe verhoud zich dit met een formatie? Wanneer je controle wilt houden moet er altijd iemand 'onder je' vrij staan. Een speler moet áltijd proberen om naar voren te spelen, maar lukt dit niet, dan moét er een afspeelmogelijkheid terug zijn, anders is de kans op balverlies groter. En zoals gezegd, daar houd deze control freak niet van.
Wanneer de discussie dan op een punt komt dat er gekozen moet worden tussen een 4-3-3 formatie met een middenveld in de punt naar achter, een 4-3-3 formatie met de punt naar voren of een 3-4-3 formatie (met beide punten) dan kies ik altijd voor het systeem waarbij je achterin een man over hebt.
De 4-3-3 formatie met de punt naar voren valt bij voorbaat af. Wanneer je tegen 2 spitsen speelt is dat een heel raar systeem, en wanneer je tegen 3 spitsen speelt mis je de punt naar achter. Waarom? Als een centrale verdediger een middenvelder in speelt, op wie moet die dan uitkaatsen? Wie staat onder hem? Niemand, dus is de kans op balverlies groot en dus vind ik het een waardeloos systeem. Het Nederlands elftal speelt al een tijdje in deze formatie. Je ziet ook dat de opbouw bij oranje, als de tegenstander een beetje druk zet, voor geen meter loopt. Want een van de controleurs wordt ingespeeld met een man in z'n rug en kan vervolgens uitkaatsen op niemand, dus gaat de bal weer terug naar de keeper die de bal vervolgens een hengst geeft. Oranje scoort ook alleen maar uit omschakelmomenten, iets dat op de WK overigens goed gewerkt heeft (hoewel ze er tegen Brazilië al uit hadden moeten liggen, maar soit).
Blijven twee systemen over. De 3-4-3 formatie zou ik spelen tegen twee spitsen. Dan heb je namelijk twee naar binnen geknepen backs die de twee spitsen opvangen en heb je een vrije man er achter om rugdekking te geven en om in de opbouw 3 tegen 2 uit te kunnen spelen. Je houdt je punt naar achter dus de middenvelders hebben iemand om op uit te kaatsen en er is controle.
Het andere systeem is de 4-3-3 formatie met de punt naar achter. Die zou ik spelen tegen een tegenstander die met 3 spitsen speelt. Wederom heb je dan een man over en kun je achterin 4 tegen 3 uitspelen en heeft het middenveld altijd iemand onder zich staan om op uit te kaatsen.

Bij de KNVB speelt elk team 4-3-3 met de punt naar voren en leidt (lijdt?) trainers in principe ook op om dat systeem te spelen. Vandaar dat je in heel Nederland veel ploegen in de jeugd ziet die dit systeem spelen. Daarom zie je vaak wedstrijden waarin er praktisch alleen maar doelpunten uit de omschakeling gemaakt worden. En dan vinden we het vreemd dat we in Nederland niet meer anders zijn dan de rest van de wereld, daar waar het positiespel altijd onze grote kracht was. Aangezien het beleid bij de KNVB is geschreven door mensen als Sef Vergoossen en mede vormgegeven is door mensen als Louis van Gaal, die ook bij Ajax de jeugdopleiding om zeep heeft geholpen, is dat misschien niet zo vreemd.

Waarom het zo belangrijk is om een man over te hebben achterin zal ik uitleggen met behulp van de wedstrijd Barcelona - Osasuna. Barcelona speelt in een 3-4-3 formatie en Osasuna speelt een 4-4-1-1 formatie. Toen ik de opstellingen voor de wedstrijd zag was ik erg benieuwd hoe dit zou gaan uitpakken. De opstelling van Barcelona is een beetje misleidend, want Fabregas staat op 10, Cuenca in de spits, Pedro linksbuiten en Alves rechtsbuiten (overigens spelen ze achterin met Puyol (RB), Pique (CV) en Mascherano (LB)):


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De opstelling van Osasuna:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bij de aftrap is de opstelling van Barcelona duidelijk te zien:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Na 9 seconden is het probleem van Barcelona en deze formatie al duidelijk. Pique heeft 0 afspeelmogelijkheden omdat hij een centrale verdediger (CV) naast zich mist. Ik geef in geel aan hoe het volgens mij had moeten staan:


Als de verdediging zo staat als in het geel dan heb je achterin een man over en kun je de spits met twee CV's uitspelen, vervolgens kan één van beide backs diep gaan waardoor er ontzettend veel ruimte voor de CV of de rechtshalf (RH) komt om op te bouwen.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dit zie je nog een stuk beter wanneer Pique terug speelt op keeper Pinto. Busquets heeft de opdracht om te schakelen tussen CV en VM, maar het probleem is dat je dan veel te vaak te laat bent, plus dat één van je middenvelders dan weer in de punt naar achter moet gaan staan. Wederom in geel aangegeven hoe het had moeten staan:



Pinto kan de bal alleen maar een ros geven.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dat doet hij echter niet. Hij kiest er voor om Mascherano in te spelen. Je kunt goed zien dat het helemaal vast staat en dat er een positie mist. Daardat Mascherano op dit moment staat opgesteld als CV, mist er een linksback. Linkshalf Thiago zakt al wat in om die positie over te nemen, maar dan mist er weer een linkshalf. Thiago kan zich niet opdelen in twee man:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hierdoor moet Mascherano een lange bal geven. Een lange bal betekent of balverlies, of een kopduel, en kopduels kun je altijd verliezen. Oftewel, weg controle. Barcelona verliest het kopduel en uit dit balverlies ontstaat uiteindelijk een vrije trap op de 16 meter van Barcelona, gevaarlijk dus:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

De vrije trap levert niets op en Pique mag een doeltrap nemen. Die neemt hij kort om op te gaan bouwen en opnieuw doet zich het opbouwende probleem voor. Het geluk voor Barca is dat de rechtshalf van Osasuna loopt te slapen want die is in geen velden of wegen te bekennen (staat op dat moment als rechtsback, buiten beeld in het rood):



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pinto speelt terug naar Pique en die loopt op. De rechtshalf van Osasuna is inmiddels wakker en weer staat het volledig vast:




-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hij kiest ervoor om Thiago met twee man in de rug aan te spelen. Die kan vervolgens niet anders dan terug op Pique:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pique ontvangt de bal en speelt Mascherano in, maar eigenlijk weet je al dat het een aflopende zaak is omdat er vooruit niemand vrij staat:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mascherano kaatst terug op Pique:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En dan komt eindelijk de, langverwachte, lange bal. Die lange bal is ook nog eens vreselijk gevaarlijk want hij is voor het doel langs en wanneer Puyol op de één of andere manier het kopduel niet wint staat de spits 1 op 1 met de keeper:



Puyol wint met enig geluk het kopduel waardoor Barcelona er uit komt, maar dit is natuurlijk niet de meest briljante manier van opbouwen waarbij je de tegenstander geen kans geeft om aan de bal te komen.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nog geen minuut later komt dezelfde situatie weer voor. Wat niet zo vreemd is, want deze situaties zouden zich gedurende de hele eerste helft voor doen. Pique heeft achterin balbezit gekregen door een lange bal van Osasuna te onderscheppen en begint met opbouwen. Je ziet al dat er geen afspeelmogelijkheden zijn omdat Osasuna de kans krijgt om het veld heel klein te houden. Puyol zou naast Pique moeten staan om de spits uit te spelen en een rechtsback zou het veld breed en diep moeten houden zodat je weer een vrije man hebt, nu staat alles weer vast:


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pique speelt Thiago in, die weer niets anders kan dan terugspelen naar diezelfde Pique. Je kunt zien dat daar achter, op het middenveld, wel een mogelijkheid is om een vrije man te creëren, alleen zijn die bijna niet te bereiken. Dat zou alleen door de lucht kunnen. Maar om Fabregas, Xavi, Iniesta en meer van dat soort middenvelders te bestoken met hoge ballen lijkt me niet het meest logische. Zoals een beroemd trainer van Ajax vroeger zei: 'De bal moet over de grond, de lucht is voor KLM':



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Barcelona blijft nog een paar seconden aanklooien. Pique speelt Mascherno in, die speelt Thiago weer in, die weer terugkaatst op Mascherano. Enfin, een beetje het achterin rondspelen waarvan we zo genoten hebben bij Ajax de laatste 10 jaar. Totdat natuurlijk de lange bal gegeven moet worden:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En als Mascherano ook nog eens tegen zijn tegenstander op schiet waardoor die balverlies lijdt op eigen helft en hij geluk heeft dat zijn tegenstander hem zelf weer over de zijlijn loppt, dan mag je wel concluderen dat Barcelona alles behalve goed begint, en Osasuna de zaakjes aardig voor elkaar heeft. Want als Osasuna daar balbezit had kunnen houden stond het overal achterin 1 op 1:



-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zo kan ik nog 10 voorbeelden geven uit alleen al de eerste 10 minuten. Barcelona komt door twee omschakelmomenten op een 2-0 voorsprong, waarvan de tweede van Fabregas een beauty is overigens, maar goed was het spel allerminst. Het was ongecontroleerd en ook minder dominant dan Barcelona normaal gesproken is.

3-4-3 is een hele goede formatie wanneer je tegen twee spitsen speelt, omdat de spitsen van de tegenstander dan moeten kiezen en je in de opbouw een vrije man hebt. Tegen 1 spits is het een hele lastige formatie want dan moet er veel uit positie gelopen worden door middenvelders om er opbouwend gezien uit te komen. Daarom gaat mijn voorkeur in de meeste gevallen uit naar een 4-3-3 formatie met de punt naar achter, omdat je veldbezetting in die formatie bij de opbouw het best is.

23 opmerkingen:

  1. Ik speel tegen twee spitsen liever ook gewoon met 4 verdedigers om zo een vrije middenvelder te behouden en de kwaliteiten van mijn eigen spelers op de eigen posities te houden (+ beste veldbezetting). Een links en rechtsback zijn namelijk niet opgeleid om centraal in de mandekking te spelen. Dus 2 sterke mandekkers met kort daarvoor 1 controlerende middenvelder voor het verdedigende blok. In de opbouw moet je dan iets creatiever zijn maar dan laat je de centrale verdedigers gewoon uitzakken naast de 16 (zie je Puyol ook vaak doen) zodat er meer ruimte ontstaat om een vrije middenvelder in te laten spelen.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dan speel je bij balverlies dus gewoon 1 op 1 achterin? Gewaagd.
    Je kunt je CV's wel laten uitzakken en als dat werkt is dat prima, maar ik denk dat je wel in de problemen komt wanneer de tegenstander je niet op laat bouwen en je CV's vast zet met hun spitsen. Ik zou er in dat geval voor kiezen om of een back dieper te laten spelen of je VM tussen je CV's te laten spelen, tijdelijk.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ja wel gewaagd, maar dat is het mooie. Wil het probleem altijd bij de tegenstander leggen. De backs spelen inderdaad ook dieper op de buitenste middenvelders van de tegenstander. De VM komt dan in de opbouw tussen de centrale meespelen en de keeper moet voetballend mee doen in het positiespel. Tegenstanders (trainers) weten daar meestal niet zo goed raad mee want ze willen jou juist je team laten aanpassen door zelf met 2 spitsen te spelen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Briljant.
    Hoe doe je het trouwens met druk zetten, zet je meteen bij balverlies druk of vang je ze ergens op?

    BeantwoordenVerwijderen
  5. In principe wil je altijd en overal druk zetten, alleen kun je dat meestal niet een hele wedstrijd volhouden. Dus bij een 1-0 voorsprong kun je naar de rust toe voetballen (zelf balbezit of tegenstander balbezit achterin) om na de rust weer op elke positie druk te geven. Stelregel is dat de man het dichtste bij de bal altijd vooruit druk moet zetten. Anderen lopen de gaten/dekking dicht. Bij vaste situaties zoals doeltrappen spreek je natuurlijk af wie je laat inspelen (altijd laag laten inspelen) om er daarna vol op te klappen (doorschuiven van achteruit, weer 1 op 1), levert vrijwel altijd balbezit op wanneer goed uitgevoerd.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Ok duidelijk. Waarom zet je het bij een doeltrap van de tegenstander niet zo vast dat hij lang moet geven?

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Omdat we de bal dan verder op hun helft veroveren en het gewoon verschrikkelijk motiverend is om dit af jagen goed te doen.

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Mooie analyses weer. Valt me op hoe de dingen die je aanstipt en mij ook opvallen in veel gevallen op werkelijk alle niveaus fout gaan. Overigens heb je niet toevallig een mailadres van Frank de Boer ofzo om bovenstaande zaken aan te geven en dan m.n. wat er goed gaat bij Barca en fout bij ajax en door wie (halven die te diep staan, Janssen die nooit opendraait). Kan ie er allicht zijn voordeel mee doen als hij zou willen. Nu snap ik dat hij over het algemeen zulke dingen niet leest, want 99% wat er op sites en fora en gezegd wordt is toch onzin. Echter vind ik dat bij jouw analyses geenszins het geval. En ajax zou toch een stuk beter uit de verf komen wanneer ze die dingen zou aanstippen en verbeteren.

    BeantwoordenVerwijderen
  9. Ik heb niet toevallig een mailadres van de boer. Als iemand die wel heeft wil ik met alle plezier een linkje naar de boer sturen ;).

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Wat ik zo gegokt heb en een geldig email adres is volgens een check is f.deboer 'iets_met_een_staartje_hiero' ajax.nl ;) Geen idee of die verder ook gelezen wordt natuurlijk :)

    Dus misschien kan je die eens proberen om Frank te overtuigen eens met een betere opstelling te komen ;)

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Is het niet zo dat De Boer mogelijk de vergissing maakt om zoals Barcelona te willen spelen met het huidige spelersmateriaal? Bij Barcelona heeft het ook jaren geduurd voordat ze op elke positie een speler hadden staan die dit spelletje kunnen spelen. Want zo makkelijk als een analyse is het natuurlijk niet. Een analyse geeft inzicht in de handelingen van spelers op het veld maar dat wil niet zeggen dat je dat ook kunt verbeteren. Wanneer je Theo Janssen opstelt ben je misschien zelfs gedwongen hem niet te betrekken in de opbouw omdat je hem niet aan kunt spelen met een man in de rug. Heb je dan ook nog Enoh en Bulykin in het veld staan nou dan kun je misschien zelfs beter je middenveld maar overslaan. Ik denk dat jonge trainers zoals De Boer, Bergkamp etc. echt wel weten hoe het spel gespeeld moet worden alleen nog niet door hebben dat je sommige spelers gewoon niet anders meer kunt gebruiken dan ze zijn op bepaalde leeftijd. (Trouwens van Blind is ook geen opkomende back te maken dus staat zelfs los van leeftijd haha)

    BeantwoordenVerwijderen
  12. Daar heb je enerzijds een punt. Andere kant, er zijn wel spelers die het kunnen en beheersen. Anita zet je moedwillig op de back, maar daardoor mis je de beste speler op een van de belangrijkste posities. De Serero beheerst dit uitstekend, is echter ook een risico, want die zal in het begin nog een aantal fouten maken hierin, fouten die Janssen niet maakt omdat hij het risico niet eens neemt.
    Probleem is deels ook dat de hele denkwijze binnen de club moet worden veranderd. Ook bij de Boer is erin geslopen, types als Enoh heb je nodig etc... Dat gelul van balans in je elftal etc. Dat is ook een kwestie van opleiden, namelijk zorgen dat iedereen de basiskwaliteit van het combinatiespel snapt en uit kan voeren. Vervolgens kijk je naar aanvullende kwaliteiten. Probleem is nu dat je een soort tweespalt in je selectie hebt. Een deel kan het positiespel wel aan, een deel niet, waardoor je nooit goed voetbal kunt spelen. Zeker als je vast blijft houden aan Janssen etc.

    BeantwoordenVerwijderen
  13. Helemaal mee eens! Zal zn tijd nodig hebben, doorselecteren etc. Je ziet alweer goede ontwikkelingen op dit moment, Anita op het middenveld bijvoorbeeld. Koppers en Van Rhijn op back posities. Begint langzaam vorm te krijgen zo.

    BeantwoordenVerwijderen
  14. Ja, maar die vorm begon er vorig seizoen rond deze tijd ook in te komen. En in plaats van door te selecteren en door te groeien zijn we dit seizoen weer opnieuw begonnen. Dus hopelijk doet hij het in de zomer nu wat beter.

    BeantwoordenVerwijderen
  15. Tja van de transfers zullen ze heus wel geleerd hebben. Ook van de trainingsbelasting etc. Het zijn jonge gasten die de toko moeten (gaan) runnen dus gun ze de tijd.

    BeantwoordenVerwijderen
  16. http://www.abwehrkette.de

    jouw mening graag over deze site. Ben vader die plots nu B jun. moet doen.

    FRank = anoniem

    BeantwoordenVerwijderen
  17. Mijn duits is niet van een dergelijk niveau dat ik dar even snel antwoord op kan geven (ik ben op vakantie). Wat ik weet is dat welke oefening je ook doet, het ligt aan de manier waarop je training geeft en wat je idee is. Je moet het idee dat jij over voetbal hebt trainen. Je kunt bijvoorbeeld positiespel gaan trainen, maar als je van tevoren geen idee hebt hoe jij wilt dat jouw ploeg positiespel speelt kun je honderd variaten van en vierkant neerzetten en ze positiespel laten doen maar daar zullen ze niet beter van worden of beter van gaan uitvoeren wat jij wilt zien. Datzelfde geldt voor alle oefeningen.
    Als je een kaatsoefeningen doet is dat heel leuk, maar dan moet je de nadruk op het kaatsen leggen en dat daarna ook eisen in de partij en later op zaterdag. Dat heeft ook weer met je voetbalidee te maken. Als je wilt dat ze combineren zul je dat moeten trainen en ook op de wedstrijddag dat moeten stimuleren, óók als het een aantal keer fout gaat (dit is vaak het moeilijkst). Als je graag zo snel mogelijk wilt scoren moet je trainen op zo snel mogelijk zo diep mogelijk spelen. Het ligt dus aan je eigen spelopvatting. Er is naar mijn mening niet één manier van goed trainen.

    BeantwoordenVerwijderen
  18. goed antwoord. Ik wilde eigenlijk van je horen of ik wel of geen energie in deze wijze moet steken http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=IyqgeoSc9Wc#! Ik twijfel of ik alleen maar 442 op deze manier ga doen of 433 . De B die ik ga doen zijn geen selectiespelers. Ben bang voor teveel ruimte op het middenveld. In ieder geval bedankt voor de reaktie ben weer een stukkie verder.

    BeantwoordenVerwijderen
  19. Aan dat soort trainingen moet je als beginnend trainer uberhaupt niet beginnen, maar ik vind zo'n training eigenlijk alleen geschikt als je met 3 of 4 trainers bent, anders gebeurd er veel te veel wat je niet ziet. Met 442 heb je overigens vaak meer ruimte om het middenveld, omdat de twee buitenste middenvelders aan de zijkant staan en de 10 en de 7 (nummer krijgt de verdedigende middenvelder dan vaak) in het midden lopen te zwemmen. Je kunt beter 4-3-3 spelen en tegen je middenvelders zeggen dat ze eigenlijk alle drie centrale middenvelders zijn, zij het dat de links- en rechtshalf iets aan beide kanten staan. Dan dwing je je buitenspelers meteen om de back af te stoppen, want anders gaat het niet goed.
    In mijn opzicht is dat de simpelste manier om te spelen (ook het duidelijkst voor de spelers).
    Succes ermee.

    BeantwoordenVerwijderen
  20. op het Ytube filmpje zijn het 4 afzonderlijke trainingen geplakt op 1 filmpje. Ik heb de eerste drie trainingen nu vertaald en ga dit doen. Wel ga ik 433 spelen gelijk aan jouw advies hierboven. bloggie 06/10 en 07/01 zijn verhelderend, spelinzicht en talent zijn termen die ik ga gebruiken. Zijn er bij jouw weten misschien nog meer sites die wedstrijden op deze manier tonen, vond RKC leuk voetballen 2011-2012 mijns inziens veel spelinzicht. Heb je nog tijd voor Feyenoord Dynamo of PSV- AJAX.
    Bedankt voor je antwoorden en een loopbaan voor jou bij een of ander voetbalblad ligt voor de hand.
    groeten uit Haarlem

    BeantwoordenVerwijderen
  21. Nee, ik weet zo geen sites die net zo goed zijn als deze ;-). Als je googled kun je natuurlijk 100-en trainingen vinden, maar die zou ik wel altijd aanpassen naar eigen inzicht. Termen als spelinzicht moet je natuurlijk niet naar je spelers toe gebruiken, die kunnen daar weinig mee. Het is de taak van de trainer om ze spelinzicht te leren, niet om ze ermee om het hoofd te slaan, maar dat had je zelf vast ook wel bedacht.
    Ten tijde van Ajax - PSV was ik op vakantie en de site waar ik normaal gesproken wedstrijden van donwload heeft deze niet online staan. Ajax - AZ wordt dus de volgende.
    Veel succes.

    BeantwoordenVerwijderen
  22. Ok ik kan alleen via sopcast opnemen. Maar er zijn dus ook sites waar je hele wedstrijden kan downloaden die reeds gespeeld/uitgezonden zijn ? Kijk je ook wel eens bij http://livetv.ru/en/allupcomingsports/1/.. k las dat je een B-jun team terug moet brengen naar de 1e klasse bedoel je soms 1ste devisie ? Hoe krijg je trouwens die mooie streepjes in een plaatje. Heb je al gedacht aan gastoptredens met een analyse van een bepaalde wedstrijd en zo wat bij te verdienen. Kan je niet alvast een kleine voorbeschouwing maken met wat voorspellingen zoals bijv wanneer ze zo gaan spelen dan kan bijv. AZ of Ajax via zo en zo profiteren.

    BeantwoordenVerwijderen
  23. Die site kende ik nog niet, maar ik denk dat ik nu zelf wedstrijden op ga nemen met screenflow, dus dan heb ik dat probleem niet meer. De wedstrijd tegen psv is ook niet te downloaden op die site, maar het is wel een handige site!
    Nee, ik bedoel 1e klasse. Over een paar jaar spelen we misschien 1e divisie ;-).
    Ik gebruik snagit om die streepjes in de plaatjes te zetten.
    Zo'n voorbeschouwing zou wel heel gaaf zijn, alleen is dat nu lastig omdat ik natuurlijk nog niet weet hoe AZ speelt en ik dan beelden van alle wedstrijden moet hebben. Plus dat ik niet alle tijd van de wereld heb, dus misschien als ik loterij win dat ik het dan kan doen :P.
    Bedankt voor de suggesties.

    BeantwoordenVerwijderen