Wat er fout gaat bij Ajax

Bovenstaande titel kun je interpreteren als een vraag, of als een teken dat er een opsomming aan zit te komen. Hoe dan ook, ik denk dat er twee duidelijke oorzaken aan te geven zijn waardoor het dit seizoen bij Ajax, op zijn zachtst gezegd, niet zo lekker loopt.

Ten eerste zijn er de vele blessures. Ajax heeft een geschiedenis met blessures. Op de een of andere manier vallen ze bij Ajax met bosjes neer als het gaat om spierblessures, vermoeidheidsbreuken (wat het verschil is met een 'gewone' breuk weet ik overigens niet) en andere fysieke ongemakken. Ik kan me nog een tijd herinneren waar Ajax 40+ contractspelers had. Tjah, als de helft van je selectie met een blessure loopt is dat geen overbodige luxe. Dat is de periode geweest waarbij Goedhart en Wormhoudt de medische staf leidden. Maar toen, ineens, waren er een tweetal seizoen bijna geen blessures. Hoe kon dat toch? Martin Jol, een van de meest cultuurkillende trainers aller tijden, had één ding wél goed gezien. Michael Lindemann liet spelers in rare cabines zitten na een zware fysieke inspanning, liet spelers na de training in een ijsbad zitten en stelde individuele programma's op voor spelers. Raar, nieuw, of misschien beide, maar de spelers waren wél fit! Lindemann vertrok samen met Jol en Wormhoudt kwam weer terug. En what do you know, opeens zijn de blessures weer terug! En nee, niet pas sinds kort, Sulejmani liep al vanaf November met een halve blessure, Ebecilio klaagt dat hij al een tijdje niet fit is, van der Wiel speelt al het hele seizoen op 70 a 80 procent en verder is er een indrukwekkende lijst met spelers die geblesseerd zijn of zijn geweest: Boilesen, Sightorsson, Boerrighter, Alderweireld, de Jong, Ozbiliz, Koppers, Bulikyn en dus Sulejmani en Ebecilio en dan vergeet ik er vast nog een paar. Je zou haast terugverlangen naar een selectie met 50 contractspelers...

De tweede oorzaak, en één die zich al vanaf de voorbereiding op dit seizoen voor deed, is de stijl van voetbal die de Boer probeert te spelen. Eind vorig seizoen heb ik een aantal analyses gemaakt en zag daarin een duidelijk karakter en manier van spelen. De Zeeuw, Anita, Eriksen en de Jong combineerden lekker met elkaar, de Zeeuw zorgde samen met Anita als aanjager voor het vroege storen en Sulejmani profiteerde van de steekpasses van Eriksen en de ruimte die Ajax door het middenveld creëerde.
De Boer dacht toen dat het nog wel een stapje beter kon. Hij was niet zo wild van de Zeeuw als ik (was geworden) en dacht dat de Jong het beter zou doen op het middenveld. Janssen werd gehaald omdat Ajax veel balbezit had, en Janssen wel raad weet met de bal. Wat de Boer onderschat heeft, is dat Ajax zoveel de bal had dóór de mensen die hij weg heeft gehaald, de Zeeuw en Anita. Wat hij nog meer, en nog steeds, onderschat zijn de voetballende kwaliteiten van Anita en de Zeeuw. Beide spelers zijn goed in het 1x raken, het korte combinatievoetbal. Beiden weten dat de essentie van voetbal, spelen en bewegen zijn. Je krijgt een bal, je speelt hem zo snel mogelijk door en loopt vervolgens door om de bal weer te kunnen ontvangen. Als je dat doet kun je combineren op de vierkante meter, mits je functionele techniek goed is. De Zeeuw, Eriksen en Anita hebben dit alle drie. Janssen kan fantastisch een bal trappen (hoewel, ze verdwijnen nu in de tribune, maar dat kan met vertrouwen te maken hebben), maar kort combinatiespel hoef je van hem niet te verwachten. Enoh is vooral goed in de ballen afpakken die hij daarvoor zelf heeft verspeeld en is qua functionele techniek een van de mindere voetballers van de eredivisie. Als je dan toch een middenvelder linksback wilt maken, zet daar dan Enoh neer, die kan daar het minste kwaad.

Maar goed, terug naar de essentie. Spelen en doorbewegen. Dit is belangrijk omdat je jezelf zo meer tijd geeft om een goede oplossing te vinden om naar de vrije ruimte te voetballen. Het schijnt dat Barcelona dit aardig onder de knie heeft. Daarom pak ik de wedstrijd in de beker tegen Real Madrid er bij. Dit omdat criticasters nog wel eens beweren dat Ajax dit niet kan omdat Barcelona veel betere spelers heeft. Dat klopt, maar zoals Perez bij Eredivisie Live al aangaf voor de wedstrijd tegen Feyenoord, spelen die ook tegen 'iets' betere tegenstanders, zoals Madrid.

Voor de vaste volgens, mocht je denken:' He, dit ziet er wat anders uit' dan heb je gelijk. Ik heb voor het eerst een ander programma gebruikt om de beelden te bewerken, ik hoop dat het er duidelijker van wordt. Voor een vergrote versie kun je weer op de beelden klikken.

De eerste situatie laat zien hoe belangrijk het is om een controleur in je elftal te hebben, en hoe het spelen en doorbewegen je tijd en ruimte biedt. Iniesta krijgt de bal aangespeeld van Fabregas en gaat onder druk gezet worden:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Busquets wordt bij Barcelona als een soort muur gebruikt. Je kunt hem altijd inspelen en je weet van tevoren dat je hem ook meteen weer terug krijgt. Dat soort vertrouwen hebben de halfspelers bij Ajax denk ik wat minder bij Janssen. Goed, Iniesta zou Busquets dus kunnen inspelen:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hij wacht daar nog even mee. Als hij meteen zou spelen, zou hij niemand uitspelen en dus heb je er niet zo bijster veel aan. Het enige wat je ermee bereikt is dat Busquets onder druk gezet gaat worden en hij misschien wel weer helemaal terug naar de keeper moet. Hij wacht op het moment dat de tweede speler van Madrid in stapt en speelt dan de bal:

Busquets vervult zijn taak als muur fantastisch en geeft de bal meteen weer mee.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Janssen zou bij Ajax waarschijnlijk de bal lichtelijk verkeerd aannemen en zich daarom moeten herstellen met zijn fysiek en de bal terugspelen. In het geval dat Busquets zou opendraaien had hij een afspeelmogelijkheid bij Xavi gehad. Xavi ziet wat de mogelijkheden zijn. Of Busquets geeft de bal meteen mee aan Iniesta, of hij draait open. In het eerste geval hoeft Xavi toch niet zo nodig mee naar voren en in het tweede geval moet hij aanspeelbaar zijn. Hij ziet de ruimte, loopt in tegengestelde richting van Kaka en zou daardoor vrij komen te staan. Dat soort inzicht had de Zeeuw bijvoorbeeld ook:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Als je ruimte en tijd wilt creëren zul je moeten spelen en doorlopen. Dat ziet er simpel uit, en eerlijk gezegd is dat het ook best wel. De reden waarom veel teams dat toch niet doen is een gebrek aan vertrouwen. Want tjah, als ik de bal speel en vervolgens doorloop, betekent dit dat ik uit mijn positie ga lopen.... PANIEK. Want stel je voor dat ik balverlies lijd, dan sta ik niet in positie, kan de tegenstander counteren en krijg ik op m'n donder van mijn trainer en medespelers. Zo liep Daley Blind tegen Feyenoord bijvoorbeeld een keer door op links, besloot Vertonghen maar aan de wandel te gaan met de bal, waarop hij balverlies leed en kreeg Blínd achteraf de schuld dat hij niet op tijd terug was. Ja Blind, foei! Je mag er niet op vertrouwen dat Vertonghen die bal gaat spelen, je moet er al vanuit gaan dat hij gaat lopen met de bal en dus kun je maar beter een beetje achter blijven om op snelheid geklopt te worden, dat is véél beter!  En dus doen veel spelers het maar niet, want als je niets probeert kun je immers ook geen fouten maken. Messi, Alves, Xavi, Busquets en Iniesta denken daar anders over. Maar ja, die zijn natuurlijk ook rete-goed. Ik kan je echter garanderen dat zij niet zo goed waren geworden als zij niet van jongs af aan hadden geleerd om gewoon te doen. En dus zie je dat Messi het nu gewoon doet, en doordat hij op z'n 14e al allemaal domme fouten heeft gemaakt maakt hij er nu een stuk minder. Messi staat in principe gedekt, net als Alves. Om dan tóch ruimte te maken of te vinden moet je dus: spelen en doorbewegen. Er zou ook een driehoekje gemaakt kunnen worden met Xavi:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Maar zoals gezegd gaat Messi voor de spelen-en-doorlopen optie:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Het gaat niet helemaal zoals gepland omdat Alves iets te ver door loopt, maar dat mag de pret niet drukken. Messi past zijn looplijn gewoon iets aan:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bij Barcelona worden overigens ook fouten gemaakt en gaat ook niet alles van een leien dakje. Zo heeft Barca de eerste seizoenshelft regelmatig 3-4-3 gespeeld en daarmee veel punten verloren. En zo stelt Guardiola Iniesta steeds weer op als linksbuiten omdat Fabregas is aangetrokken. Iniesta is echter geen linksbuiten maar een middenvelder. Daardoor mist Barca diepte voorin en is eigenlijk alleen Sanchez in de diepte te vinden. Als Iniesta een aanvaller was geweest had hij moeten staan waar ik hem heb neergezet, zodat hij achter de verdediging zou kunnen opduiken en zo door zou kunnen lopen, hij staat echter daar waar die het liefst staat, op het middenveld:

Madrid speelde namelijk voor het eerst weer eens iets aanvallender en gaf dus ruimte achter de verdediging weg. Met een buitenspeler als Pedro hadden ze daar veel meer rendement uit kunnen halen.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Weer terug naar het spelen-en-doorbewegen. Xavi krijgt de bal teruggespeeld van Alves. Vervolgens zie je Busquets als een gek aan komen rennen. In Nederland zijn we gewend om 'vrij te lopen'. Oftewel, je moet de ruimte zien en daar dan in lopen om 'aanspeelbaar' te zijn. Acht van de tien keer loop je daarmee echter een medespeler in de weg, loop je de ruimte voor iemand anders dicht of loop je er gezellig samen met je medespeler in, omdat die de ruimte ook heeft gezien. Ruimte creëren is, zoals het woord eigenlijk al zegt, ruimte máken. Ruimte krijg je over het algemeen niet, want ik heb nog nooit een wedstrijdbespreking gehoord waarbij de trainer zei:' Nou jongens, vandaag gaan we links op het middenveld en rechts in de verdediging ruimte weggeven.' Waarom komt Busquets dan zo aangesprint? Dat doe hij omdat hij ziet dat Xavi in principe geen kant uit kan. Hij kan niet terug naar Alves, want daar is het behoorlijk druk, hij kan niet terug naar Pique, want die staat gedekt. Hij zou Puyol aan kunnen spelen, maar als Busquets dan blijft staat heeft ook Puyol geen ruimte om op te lopen (iets wat bij Ajax overigens ook altijd fout gaat) want dan staat Busquets voor z'n neus. Busquets gaat dus lopen om enerzijds Xavi een afspeelmogelijkheid te geven en anderzijds om ruimte te creëren. Want daar waar hij wegloopt, komt ruimte (jaja, als Xavi nu balverlies lijdt dan ligt het helemaal open... ik weet het... BIG DEAL):

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Vervolgens speelt Xavi Busquets in. Maar ook daar is over nagedacht. Hij kan hem wel recht inspelen, maar dan krijg je zo'n geval waarbij de kaats zo kort is dat je bijna tegen elkaar opbotst of tegen elkaar aanpasst. Daarom speelt Xavi de bal in de diepte. Daardoor geeft hij Busquets namelijk twee opties. Of hij kaatst terug op Xavi (wat altijd beter is dan een kaats breed, altijd zoveel mogelijk in de lengte van het veld passen!) of hij maakt een lichaamsschijnbeweging en loopt zelf door naar voren. De aanname naar voren is makkelijker omdat de bal al (schuin) naar voren rolt. Achter deze pass zitten dus een aantal gedachtes en is niet zomaar een pass:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Omdat Busquets niet erg strak wordt gedekt heeft hij geen optie om een schijnbeweging te maken en naar voren te lopen. Dus hij kaatst de bal uit op Xavi. En zie daar, ruimte! Xavi heeft ineens weer meerdere mogelijkheden en kan weer vooruit passen. Dus Busquets heeft Xavi uit een positie, waarbij die eigenlijk nergens de bal kwijt kon geholpen om in een positie te komen waarbij hij de bal wél kwijt kan en dat helemaal zonder balverlies. Dus dat onneuzele tikki takki-voetbal zonder doel heeft wel degelijk een doel. Rondspelen van de bal moet altijd als doel hebben om ruimte te creëren om weer naar voren te kunnen. Rondspelen is in die zin ook geen goed woord, omdat je altijd in de lengte moet proberen te spelen, of het nu vooruit of achteruit is.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nog één keer dan, omdat het zo mooi is om naar te kijken. Madrid heeft balverlies geleden en Puyol kopt de bal naar Iniesta. Zijn aanname is niet bijzonder goed, de bal stuit omhoog, maar hij heeft gezien waar de ruimte ligt, waar hij heen moet en dus hij gaat Busquets weer als muur gebruiken. Ze staan weliswaar op de vierkante meter met z'n allen, maar Iniesta vertrouwt er op dat het wel goed komt met Busquets (dom uiteraard, want stel je voor dat Busquets balverlies lijdt!):

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Hij geeft de bal een klein tikje en loopt door:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En uiteraard krijgt hij de bal terug van de muur en een counter is geboren:

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Conclusie? Voetballen op fysiek is zo oldschool! Modern voetballen is spelen-en-doorbewegen. Net zoals het moderne voetbal dat in de jaren 70 was, en in de jaren 80, en 90...